Το πένθος

Η ζωή είναι ένας κύκλος ο οποίος ξεκινάει από την ανυπαρξία και καταλήγει και πάλι πίσω σε αυτήν. Ο θάνατος αποτελεί φυσιολογική εξέλιξη στην πορεία της ζωής. 

Όπως έλεγε ο Καζαντζάκης στην εισαγωγή της <<Ασκητικής>> του,

 <Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο. Καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευθύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή. Ταυτόχρονα με το ξεκίνημα κι ο γυρισμός. Κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι' αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος. Μα κι ευθύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή>.

           

Πένθος είναι το συναίσθημα λύπης και θλίψης που νοιώθει κάποιος όταν του συμβεί κάποια μεγάλη συμφορά, συνήθως όταν χάσει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο, αλλά και τα έθιμα που ακολουθούνται για χρονικό διάστημα μετά την απώλεια του προσώπου.

 «Πένθος» ονομάζονται και τα μαύρα ρούχα στην Ελλάδα, όταν φοριούνται ως μέρος των εθίμων μετά το θάνατο κοντινού προσώπου («φορά  πένθος»), αλλά και ο χρόνος για τον οποίο τηρούνται τα έθιμα («το πένθος της κράτησε για ένα χρόνο»). Τα έθιμα της περιόδου πένθους διαφέρουν από χώρα σε χώρα, όπως επίσης και το χρώμα που υποδηλώνει το πένθος.

                                              ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ

Ανέκαθεν και σε όλους τους πολιτισμούς το πένθος τείναμε να το διαχειριζόμαστε μέσα από την τέλεση θρησκευτικών τελετουργικών και καθηκόντων, και το εκφράζαμε μέσα από τη θλίψη, τα «μοιρολόγια» και τα συναισθηματικά ξεσπάσματα.

 Ο δρόμος του πένθους είναι μοναχικός  και επίπονος, ιδιαίτερα στις σύγχρονες κοινωνίες όπου οι παραδοσιακές τελετουργίες τείνουν να εξαλειφθούν και τα συναισθηματικά ξεσπάσματα τείνουν να θεωρηθούν ακατάλληλα και παλεύουμε να τα καταπνίξουμε. Όμως, το πένθος, είναι και μία διαφορετική εμπειρία για τον κάθε άνθρωπο, άλλος μπορεί να πενθεί ανοιχτά και να εκφράζεται, ενώ άλλος όχι. 

Για άλλους  το πένθος είναι μία σύντομη διεργασία και για άλλους μπορεί να διαρκεί πολύ καιρό. Η ένταση και η βαρύτητα των συναισθημάτων εξαρτάται και από τις ιδιαίτερες συνθήκες της απώλειας. Μία ξαφνική απώλεια είναι πιο δύσκολη από μία αναμενόμενη απώλεια. Όσο πιο σημαντικό ήταν το πρόσωπο για τη ζωή του πενθούντα τόσο πιο δύσκολη η διεργασία του πένθους.

 Επιπλέον ο τρόπος που θα βιώσει ο καθένας το πένθος του εξαρτάται τόσο από τη σχέση που είχε, από την προσωπικότητά του, από την ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου, τις συνθήκες που ζει αλλά ακόμα και από τυχαία γεγονότα στη ζωή του. Το μόνο που είναι σίγουρό είναι ότι χρειάζεται χρόνο, και  η αποδοχή έρχεται σταδιακά και γι΄αυτό το λόγο απαιτείται υπομονή.

     Δεν υπάρχει σωστός τρόπος να πενθήσει κανείς αλλά κάποια συναισθήματα, ανεξάρτητα από τον τρόπο που εκφράζονται, είναι κοινά σε όλους που έχουν πενθήσει ή ακόμα πενθούν. Αυτά τα κοινά συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές οι ειδικοί τα έχουν «οργανώσει» με τη μορφή σταδίων του πένθους. 

Τα στάδια του πένθους είναι μία γνωστή έκφραση σε πολλούς αλλά αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς είναι ότι τα στάδια δεν είναι σαφή «βήματα» που πρέπει κάθε ένας να κάνει. Σε πολλές περιπτώσεις κάποια στάδια εμφανίζονται ταυτόχρονα, σε άλλους ανθρώπους αυτές οι διεργασίες διαδέχονται η μία την άλλη γρήγορα, σε άλλους ανθρώπους  αυτή η διεργασία μπορεί να γίνει αργά ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να μην προκύψει η ολοκλήρωση των σταδίων και συνεπώς να μην καταλήξει το άτομο στην αποδοχή της νέας πραγματικότητας.

                                                       ΣΤΑΔΙΑ ΠΕΝΘΟΥΣ 

• Άρνηση
• Θυμός
• Διαπραγμάτευση
• Θλίψη
• Αποδοχή

Κάθε απώλεια δεν είναι παρά μια αλλαγή, και η αλλαγή είναι η απόλαυση της φύσης (Μάρκος Αυρήλιος).