Ο θυμός μέσα στη σχέση

Ο θυμός αναφέρεται συνήθως σε μια κατάσταση που περιλαμβάνει συναισθήματα, τα οποία ποικίλουν σε ένταση ξεκινώντας από την ήπια ενόχληση ή τον εκνευρισμό μέχρι την έντονη οργή και το μένος.

 Μαθαίνουμε πώς να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας παρατηρώντας αυτούς που μας φροντίζουν καθώς και επαναλαμβάνοντας συμπεριφορές οι οποίες λειτούργησαν στο παρελθόν. Εμπειρίες, οι οποίες βιώσαμε κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας, είναι αυτές που έχουμε εσωτερικεύσει και στη συνέχεια εκφράζονται μέσω της συμπεριφοράς μας.

 Οι αντιλήψεις μας σχετικά με τον τρόπο που οι άλλοι (γονείς, δάσκαλοι, συμμαθητές) διαχειρίζονται τον θυμό αλλά και με το πώς οι εκφράσεις του δικού μας θυμού έχουν αντιμετωπιστεί κι έχουν γίνει ή όχι αποδεκτές από αυτούς, επιδρούν σημαντικά στον τρόπο που αργότερα θα ανταποκριθούμε στον θυμό μας και στον θυμό των άλλων.

                                            Χαρακτηριστικά του θυμού 

Ο θυμός ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητα σχετίζεται με πλήθος αρνητικών παραγόντων, μεταξύ των οποίων είναι τα προβλήματα υγείας, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές δυσκολίες και οι εξασθενημένες διαπροσωπικές και οικογενειακές σχέσεις. Τα άτομα κατευθύνουν τον θυμό τους προς εκείνους που αλληλεπιδρούν συχνότερα και γι αυτόν τον λόγο υπάρχει άμεση επίδραση στις διαπροσωπικές σχέσεις.

 Ο θυμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Σίγουρα το να κατανοήσουμε και να διαχειριστούμε τον θυμό δεν είναι ένα έργο εύκολο μιας και απαιτεί μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια συμπεριφορά που δημιουργεί πρόβλημα στον εαυτό μας και τους άλλους και γι αυτό, είναι απαραίτητο να καταλάβουμε, τι προκαλεί και τι επηρεάζει αυτή τη συμπεριφορά.

                                             Θυμός στο ζευγάρι

Εντάσεις, διαφωνίες, θυμός και καυγάδες μέσα στη σχέση προκαλούνται από διαφορές ανάμεσα στα μέλη του ζευγαριού. Όταν αυτά τα ζητήματα παραμένουν άλυτα και χρονίζουν, τότε οδηγούν σε έλλειψη εμπιστοσύνης, ένταση, φόβο. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μάθει να διαχειρίζονται το θυμό με μη υγιείς τρόπους: είτε με το να έχουν ξεσπάσματα, είτε με το να τον καταπιέζουν και να μην τον εκφράζουν.

Ο θυμός στο ζευγάρι μπορεί να είναι λογικός ή παράλογος. Μπορεί να έχει αντικειμενικά αίτια, ή να είναι υποκειμενικός. Συχνά ο ένας σύντροφος έχει διαφορετικές προσδοκίες από τον άλλο, και αυτό από μόνο του γεννά απογοήτευση, εκνευρισμό, θυμό. Οι διαφορές στις απόψεις, στα θέματα που θεωρεί καθένας σημαντικά, διαφορές προσωπικότητας καθώς και διαφορές στο τι ελπίζει κανείς να πάρει από τον/τη σύντροφό του οδηγούν στη δημιουργία του αισθήματος του θυμού.

                                         Εκδηλώσεις θυμού στο ζευγάρι
Όταν ένα ζευγάρι έρχεται σε σύγκρουση, θα μάθουν κάποια στιγμή τι μπορούν και τι δε μπορούν να εκφράσουν σχετικά με τον εαυτό τους για να αποφύγουν μελλοντικές συγκρούσεις.

Κάποια ζευγάρια φωνάζουν, τσακώνονται, απομακρύνονται συναισθηματικά και τελικά έρχονται πιο κοντά, μέχρι να ξαναεμφανιστεί κάποια διαφωνία.

Άλλα ζευγάρια πάλι φτάνουν σε ακραίες συμπεριφορές να πληγώνουν ο ένας τον άλλον και να εκδηλώνουν συναισθηματική, λεκτική, ψυχολογική, ή σωματική βία.

Για κάποια ζευγάρια η καταπίεση του θυμού είναι το μόνο που ξέρουν να κάνουν. Αυτά τα ζευγάρι εκδηλώνουν την παθητική-επιθετικότητα, δηλαδή μια τάση να πληγώνουν ο ένας τον άλλον με ύπουλο και πλάγιο τρόπο. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται το συναίσθημα του θυμού, να μην αγνοείται και να μην καταπιέζεται, να γίνεται συζήτηση και όχι εκτόνωση της δυσαρέσκειας στο άτομο στο οποίο απευθύνεται ο θυμός. Είναι και αυτό ένα συναίσθημα όπως όλα τα υπόλοιπα.

Ο θυμός πηγάζει από κάτι που μας πλήγωσε ή που μας προκάλεσε φόβο, ως μια φυσική αντίδραση. Υπάρχει μια τάση παλινδρόμησης όταν προκαλείται πόνος και κατ’επέκταση θυμός, μια ώθηση να συμπεριφερθεί κανείς ως παιδί. Να ανταποδώσει αυτό που δέχτηκε και να πληγώσει πίσω με τη σειρά του. Το δυστύχημα στην περίπτωση αυτή είναι ότι έχει ως αποτέλεσμα και οι δυο πλευρές να καταλήγουν να αισθάνονται χειρότερα, αφιερώνοντας πάρα πολύ χρόνο στις αντίθετες άκρες του ‘‘παιδότοπου’’.

 Όπως ‘Κάθε αρχή και δύσκολή’ αναμφισβήτητα και η αρχή της έκφρασης του θυμού, καθώς κρύβει και άλλα συναισθήματα όπως ενοχές, αλλά και η διαδικασία της συζήτησης είναι το δυσκολότερο κομμάτι. Το δεύτερο επίπεδο δυσκολίας βρίσκεται στο να μην κλιμακωθεί η συζήτηση και να γίνει μια προσπάθεια να βγει ένα νόημα.

Αναμφισβήτητα, η έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων αποτελεί μια πρόκληση καθώς πρέπει κανείς να περάσει μέσα από τον πόνο και τη δυσκολία που φέρει το συναίσθημα. Μετά από αυτό όμως υπάρχει ο χώρος του αμοιβαίου σεβασμού και της αμοιβαίας στήριξης και κατανόησης. Δημιουργείται ευκολότερα ο χώρος για να πάρουν θέση τα λεγόμενα θετικά συναισθήματα όπως αυτό της αγάπης και να αντικαταστήσουν τα αρνητικά που έχουν δημιουργηθεί. Αν το ζευγάρι κατανοήσει ότι καθένας είναι διαφορετικός και ιδιαίτερος και έρχονται πιο κοντά και βγαίνουν κερδισμένοι και οι δύο.

Ακόμα και τα ευτυχισμένα ζευγάρια καυγαδίζουν. Όμως, ξέρουν πώς να σταματούν τις αρνητικές συμπεριφορές και πώς να παρουσιάζουν εναλλακτικές λύσεις. Τα ευτυχισμένα ζευγάρια ξέρουν πώς να έχουν διαφωνίες και συγκρούσεις αλλά και πότε να σταματήσουν. Στόχος πάντα χρειάζεται να είναι η επίλυση του προβλήματος ή ο συμβιβασμός σε μια μέση λύση.

Συμπερασματικά, ο θυμός και οι διαφωνίες σε μια σχέση δεν είναι απαραίτητα ένδειξη ότι δεν είναι μια «καλή» σχέση. Συνήθως, οι άνθρωποι εκδηλώνουν θυμό σε άτομα με τα οποία υπάρχει οικειότητα και εγγύτητα. Έτσι, στην περίπτωση των ζευγαριών κάποιες φορές η εκδήλωση θυμού είναι μια προσπάθεια των δύο ανθρώπων να διεκδικήσουν την προσοχή, να αναζητήσουν τη φροντίδα και να διατηρήσουν ζωντανή τη σχέση. Μια διαφωνία μπορεί να σημαίνει ότι ο ένας ενδιαφέρεται για τις απόψεις του άλλου αλλά ότι και οι δύο δυσκολεύονται να διαπραγματευτούν τις θέσεις τους για κάποια ζητήματα και να προσαρμοστούν σε νέους ρόλους.

Το να κρατάς θυμό είναι σαν να αρπάζεις ένα αναμμένο κάρβουνο για να το πετάξεις σε κάποιον. Αυτός που καίγεται είσαι εσύ (Βούδας).